Kalp Yetmezliği Hemşirelik Bakım Planı Nasıl Yapılır?

Kalp yetmezliği hemşirelik bakım planı kılavuzunda, kalp yetmezliği hakkında bilgi sahibi olacağız ve bakım planının nasıl yapılması gerektiğini öğreneceğiz.

Kalp Yetmezliği Nedir?

Konjestif kalp yetmezliği olarak da bilinen kalp yetmezliği, kalp kası vücuda yeteri kadar kan pompalayamadığı zaman görülür. Bu olay görüldüğü zaman, akciğerlerde sıvı birikerek nefes darlığına sebep olabilir.

Koroner arter (kalpteki atardamarların tıkanması) ya da yüksek tansiyon gibi kalp rahatsızlıkları, kalbin zayıf veya güçlü bir şekilde pompalamasına neden olur.

Kilo vermek, egzersiz yapmak, diyetinizdeki tuzu (sodyum) azaltmak ve stresi yönetmek gibi yaşam tarzı değişiklikleri belirtileri gidermek ve daha uzun yaşamak için yardımcı olabilir. Bununla birlikte, kalp yetmezliği yaşamı tehdit edebilir.

Kalp Yetmezliğinin Nedenleri Nelerdir?

Kalp yetmezliğinin en önemli nedenlerinden olan kalp krizi ve koroner arter dışında, birçok farklı nedenden dolayı görülebilir. Bu nedenler; kalbinize zarar veren, yavaşlatan veya katılaştıran olaylardır.

Kalp yetmezliği hemşirelik bakım planı için nedenlere örnek verecek olursak:

• İleri yaş
• Kronik hastalık varlığı (diyabet, tiroit gibi)
• Koroner kalp hastalığı ve kalp krizi
• Kardiyomiyopati (kalp kasında hasar)
• Kalp kapakçık sorunu
• Kalp ritmi sorunu (aritmi)
• Hipertansiyon (yüksek tansiyon)
• Miyokardit (kalp kasının iltihaplanması)
• Hamilelik (hamilelik zamanında kalp, olması gerektiğinden daha fazla çalışır.)

gibi nedenler kalp yetmezliği oluşumunu kolaylaştırır.

Kalp Yetmezliğinin Belirtileri Nelerdir?

Kalp yetmezliği hemşirelik bakım planı için en önemli başlıklardan biri de hastalığın belirtileridir. Kalp yetmezliği, dokuların ve organların beslenememesinden dolayı birçok belirti gösterir. Oksijen ve besin bakımından yetersiz kalan vücut aşağıdaki gibi semptomlar gösterebilir:

• Nefes darlığı
• Yorgunluk
• Bacaklarda, ayak bileklerinde şişme
• Hızlı veya düzensiz kalp atışı
• Öksürük veya hırıltı
• Mide şişliği
• Sıvı birikmesinden çok hızlı kilo alımı
• Mide bulantısı ve iştahsızlık
• Odaklanamama veya uyanıklığın azalması
• Kalp yetmezliği kalp krizinden kaynaklanıyorsa göğüs ağrısı
• Çarpıntı

Kalp Yetmezliğinin Risk Faktörleri Nelerdir?

Bazı nedenlerden dolayı kalp yetmezliği görülebilme riski artmaktadır. Bu riskleri bilmek ve bunlara dikkat etmek gerekir.

Bu riskler;

• Koroner arter: Dar arterler, kalbin beslenmesine engel olur ve böylece kalp yetmezliği görülme riski artar.
• Kalp krizi: Kalp krizi, aniden ortaya çıkan bir koroner arter hastalığı şeklidir.
• Kalp kapağı hastalığı: Düzgün çalışmayan bir kalp kapakçığı kalp yetmezliğine neden olabilir.
• Yüksek tansiyon: Kalp gerektiğinden fazla çalıştığı için kalp yetmezliğine neden olur.
• Düzensiz kalp atışları: Aritmiler, çok sık ve hızlıysa kalp kasını zayıflatabilir.
• Şeker hastalığı: Şeker hastalığı, yüksek tansiyon ve koroner arter hastalığı riskini artırır.
• Bazı diyabet ilaçları: Diyabet ilaçları olan rosiglitazon (Avandia) ve pioglitazon (Actos) bazı kişilerde kalp yetmezliği riskini arttırdığı görülmüştür.
• Bazı diğer ilaçlar
• Alkol kullanımı: Çok fazla alkol almak kalp kasını zayıflatabilir ve kalp yetmezliğine neden olabilir.
• Uyku Apnesi: Uykuda nefes alımının bozulması, düşük kan oksijen seviyelerine ve düzensiz kalp atışı riskinde artışa neden olur.
• Sigara içmek veya tütün kullanmak: Tütün kullanmak kalp hastalığı ve kalp yetmezliği riskinizi artırır.
• Obezite
• Virüsler

Kalp Yetmezliğinin Komplikasyonları Nelerdir?

Kalp yetmezliği hemşirelik bakım planı için komplikasyonları bilmek önemlidir. Çünkü komplikasyonları bilirsek hemşirelik uygulamalarını daha profesyonel bir şekilde uygulayabiliriz. Komplikasyonlar; kalp hastalığının ciddiyetine, kişinin genel sağlığına ve yaş gibi faktörlere bağlıdır.

Kalp yetmezliğinin komplikasyonlarında şunlardan bahsedebiliriz:

• Böbrek hasarı veya yetmezliği: Kalp yetmezliği diğer organlara olduğu gibi böbreğe de kan akışının azalmasına neden olabilir ve bu tedavi edilmezse böbrek yetmezliği durumu karşımıza çıkar. Bunun tedavisi için diyaliz gerekebilir.
• Kalp kapakçığı sorunları: Kalpteki basınç çok yüksekse, kanın doğru yönde akmasını sağlayan kalp kapakçıkları yanlış çalışabilir ve sorunlara neden olabilir.
• Karaciğer hasarı: Kalp yetmezliği, karaciğere baskı uygulayan sıvı birikmesine neden olabilir.

Kalp yetmezliği nasıl teşhis edilir?

Kalp yetmezliğinin teşhisinde anamnez (hastalık öyküsünün alınması) ve fizik muayene yapılması gerekir. Bunlar yeterli gelmezse doktor, sizden aşağıdaki testleri yaptırmanızı isteyebilir:

• Kan testleri
• Ekokardiyogram (EKO)
• Elektrokardiyogram (EKG)
• Göğüs röntgeni

Kalp Yetmezliğinin Tedavisi Nasıl Yapılır?

Kalp yetmezliği, genellikle tedavi edilemez ve uzun süreli bir durumdur. Verilen tedavi kendinizi iyi hissetmenize, hastaneden uzak durmanıza ve sağlıklı bir yaşam sürmenize yardımcı olur.

Kalbinizin kan pompalamasını kolaylaştıracak, belirti ve bulguları azaltacak ilaçlar kullanılabilir (Doktorunuza danışmadan hiçbir ilaç kullanmayınız!). Hastalıktan az zarar görmek için egzersiz yapıp zararlı alışkanlıkları bırakmak en faydalı yöntemlerdendir.

Kalp Yetmezliği Hemşirelik Bakım Planı

Kalp yetmezliği hemşirelik bakım planı için konulması muhtemel olan NANDA tanıları şunlardır:

1. Azalmış Kardiyak Debi
2. Aktivite intoleransı
3. Akut Ağrı
4. Etkisiz Doku Perfüzyonu
5. Etkisiz Solunum Örüntüsü
6. Bozulmuş Gaz Değişimi

Azalmış Kardiyak Debi:

Kalp, vücudun metabolik ihtiyaçlarını karşılayacak kadar kan pompalayamaz. Kalbi besleyen kan akımı da azalır, bu nedenle kalp debisinde azalma olur, kan yetersiz kalır ve kanın vücudun her yerine dağılması zorlaşır, bu da kalp atış hızı ve ritminin değişmesine, halsizliğe ve solgunluğa neden olabilir.

Gerekçe	Hemşirelik Girişimleri
Kalbin pompalama gücünün yavaşlaması	Kalp seslerini kontrol edin.
Azalmış olan kardiyak output, periferik nabızlardan kontrol edilmelidir.	Periferik nabızları kontrol edin.
Solgunluk veya siyanoz, azalmış periferik perfüzyonun göstergesidir.	Cildi, siyanoz (morarma) ve solgunluk açısından değerlendirin.
Hastada kalp debisi azalacağı için yetersiz serebral perfüzyon görülebilir.	Duyusal değişikliklere dikkat edin: Uyuşukluk, kafa karışıklığı, oryantasyon bozukluğu, kaygı ve depresyon.
Hasta hipertansiyon riskine karşı izlenmelidir.	Kan basıncını ve nabzını izleyin.
Hastanın sPO2’si, bize dokuları besleyip beslemediği hakkında bilgi verir.	Hastanın oksijen doygunluğunu inceleyin.
Hastanın EKG’sinde ST segmentinin çökmesi ve T dalgasında düzleşme görülebilir.	EKG ve göğüs röntgeni sonuçlarını inceleyin.
Potasyum ve klorür, kalbin kasılmasını etkileyen elektrolitlerdendir.	Hastanın elektrolitlerini inceleyin.

Aktivite İntoleransı:

Kalp yetmezliği olan kişiler, zayıf ve yorgun hissederler ve sıradan aktiviteleri yapmakta bile zorlanırlar. Bu yüzden aktivite intoleransı gelişir.

Gerekçe	Hemşirelik Girişimleri
Yorgunluğa kalp yetmezliğinden başka şeyler de sebep olabilir (hastaya verilen tedavi, ağrısının olması veya kullandığı ilaçlar gibi).	Yorgunluğa neden olan etkenleri belirleyin ve bunları önlemeye çalışın.
Hastanın kendisini daha iyi hissetmesi için aktif olmalı ve aktivitelere katılım sağlamalıdır.	Hastayı aktivite yapmaya teşvik edin.
ROM egzersizleri, hareketsizliğe bağlı olarak da görülen derin ven trombozunu önlemeye yardımcı olur.	Hastaya ROM egzersizlerini öğretin ve yapmasında yardımcı olun.
Hastanın yorgunluğunu gidermesi için istirahate ihtiyacı vardır.	Hastaya düzenli ve yeterli bir şekilde uyku sağlayın.
Uykusunun sürekli bölünmesi, yorgunluğunu daha da artıracaktır.	Hastaya sessiz bir yer sağlayın.

Akut Ağrı:

Ateroskleroz, damarların daralmasına sebep olur ve bir koroner arter tıkanırsa, o arterin beslediği kalp bölgesi beslenemez. Bunun sonucunda miyokard enfarktüsü gelişebilir. Ağrı reseptörleri ise uyarılarak ağrı hissedilmesine neden olur.

Gerekçe	Hemşirelik Girişimleri
Doğru girişimlerde bulunmak için ağrının ne derecede olduğu bilinmelidir.	Ağrı değerlendirme ölçeklerinden birini kullanarak hastanın ağrı durumunu belirleyin.
Sessizlik, hastanın dinlenmesi ve ağrısının dinmesi için gereklidir.	Sessiz bir yer sağlayın.
Hastanın ağrısını dindirmek için ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir.	Doktorun istemine göre ağrı kesici ilaçlar verilebilir.
Hastanın ağrısının kesilmesi için farklı yöntemlere başvurmak gerekir.	Hastaya gevşeme teknikleri ve stresle nasıl baş edeceği öğretilmelidir.

Etkisiz Doku Perfüzyonu:

Kalp yetmezliği hemşirelik bakım planı için etkisiz doku perfüzyonu tanısını koymak önemlidir. Kalp debisinin azalmasından dolayı, atım hacmi de azalır. Bundan dolayı da dokulara gönderilen kan miktarı azalır ve dokularda etkisiz bir perfüzyon görülür.

Gerekçe	Hemşirelik Girişimleri
Oksijen, dokuların yaşaması için gereklidir ve oksijenasyon bozulursa dokular için risk oluşur.	Oksimetre ile vücuttaki oksijen doygunluğunu takip edin.
Vazodilatör ilaçlar, miyokarda kan akışını arttırır.	Doktor istemine göre vazodilatör ilaçlar uygulanabilir.
Beta blokör ilaçlar, miyokardın oksijen tüketimini azaltır.	Beta blokör ilaçları doktor istemine göre uygulayabilirsiniz.
Yatağın başının yükselmesi, rahat oksijen alımını sağlar.	Yatağın başını yükseltebilirsiniz.
Değerlendirmelere göre girişim uygulanır.	Hastanın dolaşım durumunu değerlendirin.

Etkisiz Solunum Örüntüsü:

Etkisiz solunum örüntüsü, akciğerde iltihaplanma veya spazm görülürse ortaya çıkar; görüldüğü zaman ise doku oksijenasyonu ve perfüzyonu bozulur.

Gerekçe	Hemşirelik Girişimleri
Hastada etkisiz bir solunum olduğu için oksijenasyonu yetersiz kalacaktır.	Oksimetre ile hastanın oksijenasyonu kontrol edilmelidir.
Solunumun yeterli olup olmadığına bakılır.	Göğüs kafesini solunum açısından gözlemleyin.
Yatağın başının yükselmesi, rahat oksijen alımını sağlar.	Yatağın başını yükseltebilirsiniz.
Nazal ilaçlar hastanın daha iyi oksijen almasını sağlar.	Doktorun istemine göre, hastaya nazal ilaçlar verilir.

Bozulmuş Gaz Değişimi:

Alveollerdeki tıkanmanın sonucunda oksijen ve karbondioksit gazlarının değişimi bozulur ve böylece oksijenin vücuda dağılması zor hale gelir.

Gerekçe	Hemşirelik Girişimleri
Hastada oksijen azlığı var ise solgunluk ve siyanoz en çok görülen belirtilerdendir (özellikle dudak morluğu).	Hastayı solgunluk ve siyanoz açısından değerlendirin.
Hastada etkisiz bir solunum olduğu için oksijenasyonu yetersiz kalacaktır.	Oksimetre ile hastanın oksijenasyonu kontrol edilmelidir.
Eğer hasta diüretik kullanıyorsa, hastada hipokalemi görülür. Bu yüzden dikkatli olunmalıdır.	Hastanın potasyum elektrolitlerini gözlemleyin.
Yatağın başının yükselmesi, rahat oksijen alımını sağlar.	Yatağın başını yükseltebilirsiniz.
Alerjenler solunumu daha da zorlaştırır.	Hastanın alerjisi var ise alerjenleri çevreden uzak tutun.
Oksijen tedavisi, hastanın etkili solunum yapması için gereklidir.	Doktor istemine göre oksijen tedavisi uygulayınız.
Vazodilatör ilaçlar, pulmoner tıkanıklığı azaltır ve gaz değişimini artırır.	Vazodilatör ilaçları, doktor istemine göre uygulayın.

Bu şekilde kalp yetmezliği hemşirelik bakım planımızı tamamlamış olduk. Aşağıdaki linklerden önceki bakım planlarımıza ulaşabilirsiniz.

Düşme Riski Hemşirelik Bakım Planı Nasıl Yapılır?

Enfeksiyon Riski Hemşirelik Bakım Planı Nasıl Yapılır?